Adres

Cabralstraat 1 1057 CD Amsterdam Nederland

Monumentstatus
Gemeentelijk monument
Transformatiejaar
2013
Oude functie
School
Nieuwe functie
Verzamelgebouw voor buurtondernemers en –bewoners

Opgave

Tot begin 2013 wordt het voormalige schoolgebouw De Wissel beheerd door Camelot Leegstandbeheer en wonen er antikraak studenten. ‘Het gebouw werd dus wel benut, maar antikraak zorgt niet echt voor vooruitgang voor een buurt’, aldus Nathalie van Hoeven die samen met Anita Groenink en Arnoud Hekkens Stichting MidWest oprichtte. De buurt heeft bedrijvigheid nodig, het gebouw heeft liefde nodig. Door programmering en goed beheer knapt het pand weer langzaam op en kan het behouden blijven. MidWest herontwikkelt het voormalige schoolgebouw De Wissel op de Cabralstraat tot een levendige, aantrekkelijke verzamelplek voor ondernemende buurtbewoners.

De initiatiefnemers wonen alledrie niet ver van het schoolgebouw en zijn al langer actief in de buurt. Een buurt die enige jaren geleden nog de reputatie had van een buurt met veel criminaliteit. Arnoud opende er in 2006 buurtcafé/restaurant Cook aan het Jan Maijenplein, toen een godvergeten onbehaaglijke plek, maar het café met terras liep al snel goed en werd drukbezocht door mensen uit de buurt. ‘We komen van ver’, benadrukt Arnoud.’ Toen in 2010 juwelier Fred Hund in zijn zaak in de Jan Evertsenstraat door een gewelddadige overval om het leven kwam, richtte Anita Groenink ‘Geef om de Jan Eef’ op, een buurtinitiatief met een oproep aan buurtbewoners om vooral hun boodschappen in de Jan Evertsenstraat te doen, in hun eigen buurt, om daarmee een signaal af te geven aan de bestaande en nieuwe ondernemers. Anita: ‘Ondernemers zijn het hart van een leefbare buurt.’ Geef om de Jan Eef werd opgericht, en er volgden meer initiatieven. Stadsdeel West en corporaties zagen eindelijk resultaat van hun jarenlange investeringen. De buurt veranderde langzaamaan van een achterstandswijk in een levendige, attractieve buurt.

Aanpak

Het was de drie initiatiefnemers een doorn in het oog dat het schoolgebouw aan de Cabralstraat niet goed benut werd, het pand was een afgesloten, donker gebouw waar buurtbewoners niets te zoeken hadden. “Hier móeten we iets mee” vonden we, leegstand is uiteindelijk slecht voor de buurt!’ Eind 2011 ontwikkelden ze hun eerste plannen waarmee ze naar Stadsdeel West stapten: een buurtonderneming met werkplekken en ruimten voor ondernemers en bewoners uit de buurt. Nathalie: ‘we zijn ondernemers én idealistische buurtbewoners. We nemen een onrendabel gebouw over, maar moeten er voor een deel ook van kunnen leven. Andere ondernemers of ontwikkelaars denken al snel “laat maar zitten”, wij willen iets doen aan de leegstand in de buurt.’

Het stadsdeel wilde de school zelf ook al een maatschappelijke en culturele functie geven, en dacht creatief mee. De drie initiatiefnemers wilden zo snel mogelijk starten en richtten MidWest op. Nathalie: ‘Het gebouw ging alleen maar achteruit, we wilden aan de slag.’ Maart 2013 kregen ze de sleutel. Een van de eerste dingen die ze repareerden was het buitenlicht: ‘dat was al zes jaar stuk’. Verder is het poetsen, poetsen, schilderen, repareren en inrichten. ‘We stoppen er heel veel eigen uren in en sprokkelen alles bij elkaar, veel komt van de kringloop. Ons gaat het niet om de luxe aankleding, je moet om het gebouw geven, er liefde en aandacht in stoppen.’ Huurders vinden blijkt niet moeilijk. Een theaterschool huurt ruimte, er worden yogalessen gegeven, fotografen, vormgevers, iemand met een 3D-printer huren er een werkplek. ‘Ze staan aan de deur te kloppen, mensen werken graag om de hoek.’ Nathalie praat ook liever niet over huurders, maar over investeerders: ‘Ze geloven in deze plek en zetten zich er voor in.’

Vooralsnog heeft MidWest een gebruikersovereenkomst gesloten met de gemeente. Arnoud: ‘Het liefst willen we het gebouw kopen, dan kunnen we ook duurzaam investeren en het gebouw bruikbaarder maken. Die onderhandelingen lopen, maar er is nog een financieel gat.’ Als het lukt om het gebouw te kopen, wil Midwest een coöperatie oprichten, zodat er in de toekomst meer bewoners en ondernemers kunnen toetreden. Hoe en wat precies moet nog verder worden uitgewerkt. Nathalie: ‘We zijn alles aan het uitvinden, maar het idee van een coöperatie voelt goed en het schijnt ook fiscaal aantrekkelijk te zijn.’ De aanpak van MidWest verschilt van de traditionele aanpak van ontwikkelaars. ‘Wij beginnen gewoon en zien wel wat we tegenkomen en waar we uitkomen. Dat is een meer organisch proces, we noemen het ontwikkelend beheren. Wij denken vanuit het gebruik, vanuit de behoeften uit de buurt. We hebben geen vastomlijnd einddoel voor ogen behalve dat het pand voor de buurt een ontmoetingsplek moet opleveren en zichzelf moet kunnen exploiteren. Zo’n project moet je wel aankunnen. Als je niet al ondernemer bent en een professionele achtergrond hebt, dan wordt het een stuk lastiger.’ Maar ze geloven erin: ‘Over een jaar zit het gebouw vol, is er een moestuin, zijn de gevels geverfd, zijn er mooie evenementen geweest en is MidWest een begrip geworden.’

Financiering

De initiatiefnemers ontvangen een kwartiermakersubsidie voor de opstartfase, daarna draaien ze op de inkomsten uit verhuur. De bedoeling is dat MidWest het pand zelf aankoopt. Om meer bewoners en ondernemers toe te laten treden, wordt overwogen een coöperatie op te richten.

Succesfactor

De initiatiefnemers kennen de buurt en omgeving goed, zijn idealistisch en gedreven, maar ook professioneel en deskundig. Bovendien onderhouden ze goede contacten met de overheid. Samenwerking is het uitgangspunt.

Meer informatie

Bouwjaar
1925
Architect (origineel)
Dienst Publieke Werken, Gemeente Amsterdam, Amsterdamse School
Architect (transformatie)
(nog) onbekend
Eigenaar
Gemeente Amsterdam
Betrokken partijen
Stichting MidWest
Gemeente Amsterdam
Beehive
Organisatie
NPH
Tijdelijk / permanent
Permanent
Gebruiker(s)
Buurtbewoners
Ondernemers
Google map of Coop MidWest, Amsterdam