Erve Woldhuis, Hengelo

Erve Woldhuis beslaat twee hectare grond op het grote landgoed Twickel. Toen de laatste pachter erve Woldhuis verliet, is de boerderij een periode antikraak bewoond. Stichting RIBO nam het initiatief de boerderij en bijgebouwen nieuw leven in te blazen. Het erf is opnieuw ingericht, de Twickelboerderij biedt nu huisvesting aan mensen met een licht verstandelijke beperking en de schuur en stallen zijn in gebruik als kantoor, werkplaats en depot.
 

Opgave

Stichting RIBO, opgericht vanuit Het Oversticht, houdt zich sinds 1987 bezig met de restauratie van monumentale historische panden en scholing hierover. Voor het opslaan van historische bouwmaterialen zocht de stichting een geschikte plek, die gevonden werd met erve Woldhuis in Hengelo.

aanpak

Voordat RIBO echter de gebouwen van Stichting Twickel kocht, heeft RIBO verschillende ideeën uitgewerkt en een plan opgesteld. Het erf was te groot voor RIBO alleen, dus om het project levensvatbaar te maken, zocht zij de samenwerking op met andere partijen. Een zorginstelling was geïnteresseerd en kocht uiteindelijk de oude boerderij om daar woningen in te creëren voor mensen met een verstandelijke beperking. Deze bewoners verzorgen het onderhoud van het erf en werken als dagbesteding bij het depot dat op het terrein gevestigd is. Stichting RIBO Beheer bezit de opstallen en verhuurt deze aan verschillende bedrijven.

Ontwerp

De architect kreeg van Stichting RIBO als opdracht mee goed te kijken naar de bestaande erfindeling en deze zo min mogelijk aan te tasten. Daarnaast werd hij verzocht te onderzoeken in hoeverre het mogelijk was binnen de bestaande gebouwen de nieuwe functies in te passen, zonder verlies van het traditionele karakter. Stichting Twickel, waar de grond van wordt gepacht, legde bovendien strenge kaders op waarbinnen de herbestemming moest plaatsvinden. Dakkapellen op de typische Twickelboerderij uit 1867, met z'n kenmerkende toegangsdeuren, zadeldak met wolfseinden en zwart-witte luiken, waren bijvoorbeeld geen optie. Om de zolder toch leefbaar te maken, is in overleg gekozen voor dakramen.

Degelijkheid en duurzaamheid, de twee thema's die Stichting Twickel bij haar gebouwenbeheer vooropstelt, zien we ook terug bij de herinrichting van het erf en de herbestemming van de bijgebouwen. Het erf is gelegen in een kleinschalig landschap en heeft een besloten karakter. Er is een sterke verwevenheid van erf en landschap door singels, houtwallen en erfbossen op en om het erf.

De gebouwen zijn in een losse strooiing over het erf verspreid. Bij de sloop van een van de schuren en de aanleg van een nieuwe boomgaard en een moes- en kruidentuin, is geprobeerd deze losse structuur in tact te houden. Een schuur met een oud houten gebint is gerestaureerd en ingericht als kantoor. Naast een nieuwe functionele verharding van klinkers en een nieuw terras, is ook de traditionele bestrating van de oude deeldeur naar de kantoorschuur teruggebracht.

De verzamelde bouwmaterialen hebben een plaats gekregen in de voormalige loopstal, waar tevens een leslokaal en een werkplaats zijn ingericht voor restauratie- en educatieactiviteiten. Voor opslag van bouwmaterialen zijn ook de silosleuven behouden en een deel van de voormalige wagenberging is er mee gevuld. Het andere deel van de wagenberging doet dienst als recreatieruimte. De oude varkensstal biedt onderdak aan het kleinvee en er is een hobbyplaats voor de bewoners gekomen.

Investering

Door samenwerking tussen meerdere partijen werd de investering haalbaar. Stichting RIBO Beheer zorgde ervoor dat voor de start van de verbouw de verhuur van de gebouwen voor vijf jaar was vastgelegd. Dat vormde een stevige basis, waarmee de stichting een lening bij de bank kon verkrijgen. De boerderij werd verkocht aan zorgaanbieder Zorg Op Navigatie (ZON), die de woonzorgaccommodatie in 2009 heeft doorverkocht aan wooncorporatie Ons Huis. Deze corporatie verhuurt de zorgboerderij onder aan Ambiq.

Financiering

Stichting RIBO heeft een subsidietraject opgezet om de financiering rond te krijgen. De restauratie en inrichting van de gebouwen en het erf zijn mede mogelijk gemaakt door financiële bijdragen van de gemeenten Enschede, Haaksbergen, Hengelo, Hof van Twente en Wierden en de provincie Overijssel. De Europese Unie stelde ook geld beschikbaar in het kader van het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO). Uiteindelijk is 545.000 euro van het totale investeringsbedrag van 730.000 euro gesubsidieerd. Met een lening werden de overige kosten gedekt.

Exploitatie

De opstallen met 1250 m2 vrij verhuurbaar oppervlak in bezit van RIBO Beheer zijn in het peiljaar 2012 volledig verhuurd. Met de huurkosten van 35.500 euro per jaar en huuropbrengsten van 37.000 euro per jaar, geldt een positief exploitatieresultaat van 1.500 euro in 2012.

Succesfactoren

• De geslaagde samenwerking gaf voldoende basis voor behoud van het terrein. Om tot een levensvatbaar depot te komen is gekozen voor een breed draagvlak en is samenwerking gezocht met een aantal organisaties die actief zijn op het terrein van zorg en cultuur.
• Het multifunctionele gebruik van het erf is een unieke combinatie van voorzieningen op het gebied van cultuur, educatie, restauratie en toerisme. Deze nieuwe invulling van het in onbruik geraakte historische erf geeft een nieuwe kijk op de revitalisering van soortgelijke erven en draagt bij aan het vergroten van de aantrekkingskracht van het Twentse platteland.

Verbeterpunten

• Een schuur die in niet zo'n goede staat verkeerde, is in het kader van de rood-voor-rood regeling gesloopt. Achteraf gezien had het RIBO deze schuur nu goed kunnen gebruiken als opslag, want de bestaande opslag zit al zo goed als vol.

Meer informatie

• 'Erve Woldhuis multifunctioneel', in: Twickelblad, XVI (voorjaar 2007), p. 8-9

Contactpersonen

• Het Oversticht, M. van Zanten, mail@oversticht.nl, www.oversticht.nl
• Stichting RIBO, M. Bellers, mbellers@ribo.nl, www.ribo.nl
• Stichting Twickel, www.twickel.nl